YAPILARDA YANGIN GÜVENLİĞİ VE SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
Yangın olaylarında yangın tipi yanımda yangının muhtemel gelişme eğilimi ve yangın yükü hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Buna göre küçük orta ve büyük yangınlardan bahsetmek mümkündür. Küçük yangınlar az miktarda yanabilir madde içeren odalar, bürolar, holler ve dershaneler gibi adi yangınlarla az miktarda sıvı içeren ya da iyi korunmuş yakıt depolarının bulunduğu yangınları içerir. Yanabilir maddeler fazla olmakla birlikte yangının yayılma eğilimi az olacak şekilde dağılım gösteren alanlarda bu sınıfa dahil edilebilirler. Orta şiddetli yangınlar olarak küçük yangınlardan daha büyük oranda yanabilir madde içeren odalar, iş yerleri, garajlar, galeriler, tamir atölyeleri vb. Yerlerdeki yangınları içerir. Bunlardan daha fazla yüklü yangınlar ise büyük yangınlar sınıfına girerler. Bu sınıf yangınlar ayrıca kendi içinde sınıflandırmaları yapılmaktadır. Günümüzde yangın riski taşıyan mekanlarda yangının yayılmadan söndürülmesi amacıyla çeşitli yangın söndürme sistemleri geliştirilmiştir. Bunlardan birkaç tanesi aşağıda belirtilmiştir.
HALOJENLİ, NAF-S-III yada FM200 GAZLI YANGINI SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
BU SİSTEMLERDE SÖNDÜRÜCÜ AKIŞKAN HALON 1211, HALON 1301 NAF-S-III yada FM200 gaz akışkanlarıdır. Binada sabit boru tesisatı ve söndürücü gaz akışkan deposundan oluşmaktadır. Belli başlı uygulama yerleri, kontrol ve bilgisayar odaları, parlayıcı ve yanıcı sıvı depoları, kablo kanalları ve odaları, elektrik ve motor odaları, boyama fırınları gibi yerlerdir.
Halojen mi söndürücülerin bileşimdeki gazların ozon tabakasına yaptıkları olumsuz etki nedeniyle üretimlerini ve kullanımlarını kısıtlamaları getirilmiştir. Halojenli söndürücülerin yangın mahaline boşaltılması ile oluşan yeniden yapılanma ürünleri zehirlidir. Bu nedenle bu söndürücülerin kullanıldığı mahallelerde Can güvenliği göz önüne alınmalıdır. Günümüzde halojenli söndürme sistemleri yerlerini söndürücü akışkan olarak NAF-SIII yada FM200 gazı kullanan sistemlere bırakmaktadırlar.
KARBONDİOKSİT YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
Bu sistemler basınç altında yüksek basınç tüplerinde ya da alçak basınç tüplerinde bulunan söndürücü akışkan karbondioksit içerirler.CO2 kaynaklar sabit boru sistemlerine ve lüle ya da hortumlarına bağlıdır. Kapalı hacimlerde bu sistemler bulundukları hacmi tamamen CO2 ile doldurmak üzere tasarlanırlar.
CO2 elektriği iletmediği için çoğu zaman elektrikli aletlerin korunmasında kullanılır. Gaz halinde bir yangın söndürücü olması nedeniyle elektrik ve elektronik aletlerin korunması ve yanıcı sıvı yangınlarında CO2 söndürücülerin kullanılması uygundur.
Karbondioksit sistemleri elle ya da otomatik olarak aktif hale getirilir. Sistemin aktif duruma geçmesi sırasında mahalle bulunan kapı, pencere ve diğer dışa açılan yerler otomatik olarak ya da kendiliğinden kapanacak şekilde yapılmalıdır.
Ortamdaki cO2 hacimsel olarak %5 değerinden fazla olduğunda insanlar için tehlikelidir. Bu nedenle kullanım alanında insanların bölgeyi terk etmeleri belli başlı kullanım alanları elektrikli ve elektronik alet ve teçhizatın bulunduğu mekanlar, sprey boyama odaları, kömür siloları, motorlar, gemi hangarları, parlayıcı sıvı depoları, kurutma odaları vb. Yerlerdir.
SONUÇ
Yanabilir şeylerle iç içe olduğumuz bir ortamda yangın riski her zaman var olacaktır. Önemli olan yangının çıkmaması için gerekli tedbirleri almak ve çıkması halinde bunu hazırlıklı olmaktır. Genelde yaşadığımız çevrede çok değişik sebeplere bağlı olarak yangın riskleri mevcuttur. Can ve mal güvenliği açısından, yangın riski durumun iyi belirlenmesi, bu risklere uygun önlemlerin bu konuda uzman kişilerce tespit edilerek tedbirlerin gerektiği şekilde alınması gereklidir. Aksi takdirde yapılacak hazırlıklarla etkin bir müdahale mümkün olamaz. Yangın güvenlik önlemleri yapıların projelendirilme aşamasından yapının kullanılma koşullarına kadar bütün aşamaları kapsayan bir bütündür. Aktif önlemlerin yanında pasif önlemlerin de yangınla mücadelede etkili olduğunu unutmamak gerekmektedir. Bütün yanıcılar çevre şartları, kullanıcı ve söndürücüler tam olarak değerlendirilmelidir. Aksi takdirde seçilecek söndürücü tipi uygun olmayabilir, kapasitesi küçük olabilir, yangını söndürse bile hasar verebilir, kullanıcı açısından problem çıkarabilir vb. Problemler nedeniyle etkin bir müdahale mümkün olamaz. Sonuçta ekonomik kayıplara ve Can kaybına neden olur. Yangın güvenlik önlemlerine yapılacak yatırım ilk bakışta ölü bir yatırım şeklinde gözükebilir. Fakat unutmamalıdır ki bu önlemler ve yangın güvenlik sistemleri herhangi bir yangın durumunda can ve mal güvenliğinin sigortalarıdır. Başlangıçta yapılacak bir yatırım tesisinizi, malınızı, binanızı ve canınızı uzun süre yangın riskine karşı koruyacak ve güvenliğinizi sağlayacaktır. İhtiyaç olduğu anda harekete geçmek üzere hazır bekleyecektir. Etkin müdahalede en önemli faktörlerden biri de eğitimdir. Müdahale personeli ve halk askeri bilgilerle donatılmalı, psikolojik olarak da yangınla mücadeleye hazırlanmalıdır. Yangın da bilinçli olarak mücadele etmek kayıpları en aza indirecektir.
